Ola Sengebusch

Taktyka i technika kryminalistyczna

"Taktyka kryminalistyczna jest nauką o sposobach wykrywania źródeł dowodowych, uzyskiwania środków dowodowych, wykrywania sprawców przestępstw, udowadniania im winy oraz o innych taktycznych problemach szczegółowych."

Taktyka śledcza (kryminalistyczna), to ogół rozwiązań i metod postępowania wszelkich organów zarówno ścigania jak i sądowych, mających na celu najskuteczniejsze i jak najszybsze doprowadzenie do ujawnienia przestępstwa, wykrycia sprawcy, odzyskania zagarniętych dóbr (materialnych), zebrania śladów dowodowych i osiągnięcia istotnego dowodu przed sądem.
Taktyka choć w dużym stopniu jest zależna od możliwości i osiągnięć techniki, spełnia większą, nadrzędną rolę nad techniką śledczą - kryminalistyczną.
Taktyka kryminalistyczna obejmuje : wykrycie, rozpoznanie, typowanie sprawców, udowadnianie, wykorzystanie materiału dowodowego.
Taktyka śledcza rozumiana jest jako ogólny zarys - plan i strategia działania decydująca o wyborze konkretnych, najlepszych i najodpowiedniejszych środków technicznych. Środki taktyczne w połączeniu z technicznymi są dopiero w stanie doprowadzić do ostatecznego rozwiązania zagadki. Taktyka zajmuje się opracowaniem podstawowych założeń i zasad kryminalistyki, które są realizowane np. dzięki odpowiednio dobranym w danej sytuacji środkom technicznym. Dopiero razem te dwie techniki składają się na realizację celu finalnego. Głównym celem taktyki jest przede wszystkim wykrycie sprawcy, m.in. dzięki zastosowaniu metod technicznych. Drugim realizowanym celem jest przedstawienie wymiarowi sprawiedliwości ujawnionych, zebranych i zabezpieczonych środków dowodowych. Taktyka kryminalistyczna opracowuje podstawowe i najistotniejsze założenia i zasady kryminalistyki, które są realizowane m.in. dzięki odpowiednio dobranym środkom technicznym.

Rodzaje taktyki kryminalistycznej dzielą się na:

• Rozpoznanie sposobów, metod i środków przestępczego działania, czyli taktyka przestępcza (kryminalna);
• Pozaprocesowe metody uzyskiwania informacji o przestępstwach i przestępcach, czyli taktyka operacyjna (lub operacyjno - rozpoznawcza);
• Metodyka prowadzenia śledztw i dochodzeń oraz czynności śledczych w ramach procesu karnego, czyli taktyka dochodzeniowo - śledcza;
• System sposobów i metod zapobiegania przestępczości, czyli taktyka działań profilaktycznych .

Kolejnym ogniwem jest technika kryminalistyczna. Technika jest najstarszą z dziedzin kryminalistyki. Polega na wykorzystaniu identyfikacji cząstkowej osób, rzeczy i stanów. Podstawa tego typu identyfikacji są ślady, które pozostawiają wszystkie osoby znajdujące się na miejscu zdarzenia, jest to całokształt środków, procesów i umiejętności posługiwania się nimi w celu identycznym z celami taktyki kryminalistycznej. Poprzez różne techniki kryminalistyczne uzyskiwane są materiały do wielu rodzajów identyfikacji nie tylko np. niezidentyfikowanych zwłok ludzkich, ale także osób zaginionych, poszukiwanych, podejrzanych itp.

Technika kryminalistyczna zajmuje się głównie następującymi zadaniami:

• Bada środki i technikę działania przestępców w poszczególnych kategoriach czynu (technika popełniania przestępstw);
• Wypracowuje techniczne środki umożliwiające lub utrudniające popełnianie przestępstw (np. odpowiednie zabezpieczenia dokumentów przed fałszerstwami, odpowiednie konstrukcje zamków, systemów alarmowych);
• Wykorzystuje osiągnięcia nauk technicznych i przyrodniczych do opracowania skutecznych metod, sposobów i środków w sferze : badania wiarygodności informacji, badania źródeł ich pochodzenia, identyfikacji osób i rzeczy (ekspertyzy);
• Wypracowuje w tej dziedzinie własne, oryginalne sposoby, metody i środki oraz doskonali już stosowane procedury badawcze;
• Utrwala wypowiedzi osób przy pomocy różnych technik (magnetofon, kamera wideo, kamera filmowa);
• Rejestruje przebieg czynności procesowych i badawczych (fotografia kryminalistyczna i inne formy utrwalania obrazu i dźwięku) np. podczas śledczego badania miejsca zdarzenia, eksperymentu kryminalistycznego, okazania, przesłuchania i innych ekspertyz kryminalistycznych;
• Upowszechnia w mediach zdobycze techniki antyprzestępczej, zachęca do jej stosowania i przez to spełnia ważne funkcje profilaktyczne;
• Bada materiał dowodowy i porównawczy, oceniając (dla potrzeb procesu karnego i cywilnego) ich wartość dowodowa (tzw. przekonywalność dowodów);
• Rozwija inne kierunki działań, w zależności od zgłaszanych potrzeb.

Techniki kryminalistyczne dzielą się na: rozpoznawczą (formy rozpoznawania, metody rozpoznawcze, taktyczne schematy działań rozpoznawczych), wykrywczą (model działań, formę działań, metody działań, wersję śledczą i operacyjną , zasady typowania sprawców na podstawie wersji, schematy taktyczne wykrywania), dowodową (metodykę wykorzystania osobowych źródeł dowodowych, metodykę wykorzystania rzeczowych źródeł dowodowych, metodykę wykorzystania źródeł informacyjnych w procesie dowodzenia, schematy taktyczne czynności dowodowych), zapobiegawczą.
Metodyka śledztwa obejmuje szeroki zakres wiedzy ogólnej i system uniwersalnych przyjętych reguł i operacji myślowych odnoszących się do czynności podejmowania decyzji.
Metodyka śledztwa obejmuje zatem zarówno ogólną jak i specjalistyczną wiedzę.
Kolejnym filarem kryminalistyki, obok techniki i taktyki, jest strategia kryminalistyczna. Przez pojęcie strategii można rozumieć racjonalne działanie wszystkich sił policji w dążeniu do realizacji celów polityki kryminalnej. Strategia kryminalistyczna jest określana jako planowanie i przeprowadzanie ogółu działań w zakresie przestępczości z uwzględnieniem poczucia bezpieczeństwa ludzi, oraz umiejętnego wykorzystywania i posługiwania się materialnymi i osobowymi środkami w celu redukcji ogólnej przestępczości. Strategia kryminalistyczna obejmuje więc swoim zakresem koncepcje zwalczania przestępczości i zapobiegania jej rozwoju, szkolenia i doskonalenia.

Skomentuj artykuł na forum