Pierwsi wyznawcy chrześcijaństwa dotarli do Rzymu za panowania cesarza Kaliguli lub Klaudiusza. Długą drogę musiała przebyć nowa religia, aby w 380 r. stać się z woli cesarzy Gracjana i Teodozjusza religią państwową. Czas dawnych bogów Asklepiosa, Eskulapa, Panacei dobiegł powoli końca. Nowa religia wprowadziła nowe zasady, choć poglądy na anatomię i medycynę już niekoniecznie.

Monoteizm nowej religii nie dawał co prawda takich "możliwości" przypisywania "opieki" nad chorobami i objawami jak w Mezopotamii, Egipcie lub starożytnej Grecji, ale ludzie poradzili sobie i z tym: dawnych bogów zastąpili nowymi świętymi.
Rolę patrona medycyny przejął początkowo Św. Łukasz. Medycyną opiekowali się też Św. Kosma i Damian - pochodzący z Arabii dwaj męczennicy. Ich szpital w Konstantynopolu zaczął spełniać podobne funkcje jak świątynie Asklepiosa w Grecji. Chorzy mogli udać się tam po pomoc, modlitwę i opiekę w chorobie.
Swoich patronów miało wiele chorób. Trędowaci modlili się do Św. Łazarza lub Św. Anny. Od nazwy braci zakonnych opiekujących się trędowatymi - lazarystów powstała nazwa "lazaretów". Patronami dżumy byli Św. Sebastian i Św. Roch. Jeśli zabolały by nas zęby pomodlilibyśmy się do Św. Apolonii, zaś lecząc skutki nadmiernego picia - do Św. Marcina.

Reguły zakonne przywiązujące wielką wagę do opieki i leczenia chorych spowodowały, że ośrodkami medycznymi stawały się klasztory (o przytułkach i lazaretach powiemy w innym artykule). W klasztorach również tłumaczono dzieła największych medyków starożytności - Hipokratesa, Galena itp.

W 529 roku cesarz Justynian nakazał pozamykać szkoły świeckie w cesarstwie Wschodnim. Zamknięto również Akademię Platońską w Atenach. Nauczaniem zajęły się przede wszystkim szkoły przyklasztorne. Nie znaczy to bynajmniej, że społeczeństwo porzuciło wiarę w duchy, gusła i siły nadprzyrodzone. Medycyna tamtych czasów to połączenie scholastyki, religii chrześcijańskiej, wierzeń ludowych i codziennego doświadczenia lekarzy.

Średniowiecze to także okres oddzielenia chirurgii od reszty medycyny. Stanowisko Kościoła "ecelesia abhorret e sanguine" (Kościół wystrzega się krwi) doprowadziło do zakazu zajmowania się chirurgią najpierw klerykom (sobór laterański II z 1139 roku oraz synod w Tours z 1163 r.) a potem wszystkim duchownym (sobór laterański IV z 1215 r.).

Zabiegi chirurgiczne zaczęli wykonywać balwierze, łaziębnicy, a nawet kaci. Wykształciła się nowa profesja - cyrulików, a chirurgia ze sztuki leczenia przekształciła w dobrze płatne rzemiosło.

strona: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7