Na medycynę żydowską w starożytności wywarły wpływ dwie wielki kultury - Mezopotamii i Egiptu. Jeszcze w czasach pobytu w niewoli egipskiej bardzo ceniono sobie żydowskie akuszerki.
Głównym źródłem wiedzy o ówczesnych lekarzach jest Pięcioksiąg i Talmud. znajdujemy tam jedną z najstarszych wzmianek o zarazie ("Zesłał więc Pan na Izraela zarazę od rana do ustalonego czasu").

Talmud

Naród ciągle wędrujący i cierpiący na brak wody, oprócz zarazy musiały nękać też choroby pasożytnicze. M. innymi muszyca, na którą najprawdopodobniej umarł Herod. (Larwy much przegryzają skórę i rozwijają się w tkankach podskórnych). Znajdujemy również opis trądu, czerwonki, padaczki, paraliżu, obłędu i paranoi. Podano sposoby na leczenie żółtaczki, opisano symptomy wścieklizny. W tym okresie uznawano także, iż ratowanie życia matki ma pierwszeństwo i w razie patologicznego porodu nakazywano podzielić płód w łonie.

Nikolas Poussin - "Dżuma w Aszdod"

Widać sporą orientację Hebrajczyków w sposobach przebiegu i zawleczenia zarazy. Najprawdopodobniej domyślali się, że szczury przenoszą dżumę dymieniczną. Talmud omawia także leczenie złamań i zwichnięć.

Chorobę postrzegano jako karę boską lub szkodzące działanie szatana. Ale medycyna hebrajska tego okresu [[jest]] w odróżnieniu od innych prawie wyzbyta magii. Choć istniało wówczas wierzenie, że pomiędzy 5 kręgiem lędźwiowym a kością krzyżową istnieje tajemnicza kość zwana Luz, wokół której w dzień zmartwychwstania odbuduje się ciało. Miał to być jedyny element ciała, który nie uczestniczył w popełnieniu grzechu pierworodnego.

Lekarze hebrajscy

Prawo mojżeszowe oddzieliło funkcje kapłana od lekarza. Medycyna kapłańska z licencjonowanymi uzdrawiaczami wyewoluowała w kierunku lekarzy świeckich. Wraz z powrotem z niewoli babilońskiej wzrosło znaczenie lekarzy. Nabyli wiele umiejętności od egipskich medyków. Początkowo medycyna znalazła się w ręku kapłanów - cohen (kapłan). Lekarze chirurdzy i weterynarze byli ich pomocnikami. Jak już mówiliśmy, w okresie babilońskim wzrosło znaczenie lekarzy świeckich (rofe) i chirurgów (ummar). Warto wspomnieć również o osobach zwanych Mohel - dokonujących rytualnych obrzezań. Medykiem nie mógł zostać człowiek z wadą fizyczną lub umysłową.
Lekarz hebrajski miał prawo przerwać szabas celu ratowania rannego. Dokonywał także badania skazanych na karę chłosty - sprawdzano, czy bity wytrzyma zasądzaną ilość uderzeń. Około 500 r. p.n.e. lekarze żydowscy dostali się we wpływy następnej wielkiej kultury - Greków. Przejęli od nich teorię czterech humorów (limfy, śluzu, krwi i żółci).

Profilaktyka

W życiu ówczesnych Hebrajczyków wielką wagę przywiązywano do pojęcia "nieczystości", zarówno cielesnej jak i duchowej. Twierdzono, że czystość fizyczna prowadzi do czystości duchowej. Księga kapłańska przytacza cały szereg zaleceń higienicznych. Jak wszystko opisanych bardzo szczegółowo (od mycia się i jedzenia, po ubój zwierząt itd.). Rytualne zabijanie zwierząt miało na tyle wielkie znaczenie, że w temperaturach panujących w tamtych rejonach surowica krwi staje się szybko doskonałym podłożem do rozwoju bakterii. Ludzie z chorobami skóry i wyciekami z ciała uważani byli za nieczystych, a przedmioty do nich należące palono.

Rytualna kąpiel w mykwie.

Wśród zapisów Talmudu znajduje się również bardzo mądre moim zdaniem stwierdzenie, iż niestety: "Nie ma lekarstwa na głupotę".

MYIOSOS (MUSZYCA)

O tym, że muchy przenoszą zarazki wie prawie każdy. Lęgnące i żerujące na nieczystościach i mięsie owady są dla nas czystym utrapieniem w lecie. Kupujemy różnorakie środki owadobójcze, polujemy wytrwale z "packą na muchy", tępimy jak możemy te uciążliwe paskudy. Na szczęście dla nas są one w większości przypadków tylko uciążliwe. Niestety istnieją gatunki muchowatych (muscidae), które postanowiły wybrać człowieka, jako inkubator do rozwoju swoich larw. Powodują paskudą chorobę zwaną muszycą. Larwy danego gatunku rozwijają się wówczas w ciele człowieka, żerując na nim jak w zepsutym mięsie.

Przed kilkudziesięciu laty sterylne larwy plujek używane były w leczeniu zapalenia szpiku kostnego. Do ran chorych wpuszczano wyjałowione larwy muchówek, które odżywiały się tylko zmienionymi patologicznie tkankami.

Przebieg muszycy zależy od zaatakowanej przez owady części ciała oraz oczywiście gatunku "lokatora". Mamy więc:

• muszyce urazowe, w których muchy żerują na otwartych ranach, wrzodach skórnych, cuchnących i nie mytych otworach naturalnych ciała. Tendencje do takiego zachowania mają muchy plujki, stajenne, zielone, ścierwnice i cuchnice rozpowszechnione na całym świecie. Wywołują powikłania ropne w ranach, zaostrzających ich stan i powodując szpecące blizny.
• muszyce skórne, gdzie larwy wędrują pod skórą, drążąc większe lub mniejsze tunele. Ten rodzaj choroby wywołuje np. giez ludzki, bydlęcy lub koński w Amerykach, mucha Tumbu w Afryce, muchy mięsne. Zaatakowany człowiek odczuwa ból, świąd, często pojawiają się obrzęki i czyraki, sączenie krwi.
• muszyce atakujące otwory na twarzy człowieka - nos, usta, oczy, uszy. Larwy żyją w gardle, nozdrzach, zatokach, dziąsłach, workach spojówkowych. Giez owczy może spowodować np. zanik nerwu wzrokowego, muchy cuchnice uszkodzić kości, spowodować głębokie zniekształcenia, zapalenie spojówek, cuchnące rany i szpecące szramy.
• muszyce jelitowe, "zamieszkujące" w różnych częściach przewodu pokarmowego. Potrafi tam się np. "wprowadzić" mucha domowa, mucha zielona, plujka powodując ból, mdłości, biegunki, wymioty, niepokój.
• muszyce dróg moczowo-płciowych, wywoływane często przez te same rodzaje much co muszyce jelitowe. Objawiają się zaparciami, zaburzeniami moczenia, ropomoczem lub krwiomoczem.
  Najczęstszą metodą leczenia jest albo wypłukanie środkiem chemicznym larw z organizmu, albo aseptyczne chirurgiczne ich usunięcie.

Chyba więc pora docenić pająki.