kryminalistyka i medycyna sądowa

Medycyna Arabska przed islamem jest dla nas do dziś tajemnicą. Oparta na przekazach plemiennych, nie pozostawiła po sobie materialnych wskazówek dla dzisiejszych badaczy.
W VII wieku ma miejsce ekspansja arabska. Wszystkie liczące się ośrodki medyczne trafiają pod panowanie kalifatu. Arabowie stykają się również z medycyną hebrajską a potem chrześcijańską.

Nastawianie ramienia po zwichnięciu, źródło: Rękopis Ormiański XVw.

Szczyt rozwoju medycyny arabskiej przypada na IX - XI wiek. Zakładano liczne szkoły (medresy). Potem szpitale i apteki. Jednak głównym źródłem wiedzy medycznej były przekłady pism greckich: Galena, Hipokratesa itd. Nowatorskie badania utrudniały założenia Koranu (m. innymi nie uczono anatomii). Może dlatego też medycyna arabska "poszła " w kierunku chemii i ziołolecznictwa (to z arabskiego pochodzi nazwa al-kohol). Arabscy lekarze dysponowali wówczas ogromną jak na te czasy ilością środków leczniczych - około 2000. Otworzyli też pierwszą publiczną aptekę w roku 776 w Bagdadzie. Rozwinięto formę podawania leków. Medykamenty ordynowano w postaci czopków, pigułek, powideł, syropów, olejków.
Więcej niż w Koranie wzmianek o medycynie można znaleźć z Hadith (Przemowy proroka Mahometa). Zalecano w nich trzy podstawowe metod leczenia:

przypalanie,
upuszczanie krwi
i picie miodu.

Pomimo zakazów prawnych, do Imperium Islamskiego przenikała też wiedza o chirurgii. Abu al-Kasim w swojej encyklopedii medycznej przedstawił ponad 200 narzędzi chirurgicznych.
Lekarze arabscy zajmowali się głównie medycyną wewnętrzną i nie robili zabiegów. Mieli od tego specjalnych pomocników. Nauczanie zawodu odbywało się przede wszystkim poprzez prywatne terminowanie u mistrza, potem zaś w kierunku nauczania organizowanego w szpitalach. Od XI wieku w zachodnim kalifacie wprowadzono egzaminy urzędowe, pozwalające na wykonywanie zawodu lekarza.
W Damaszku utworzono pierwszy zakład dla obłąkanych. Arabscy okuliści są także wynalazcami okularów.

Najbardziej znani lekarze arabscy to bez watpienia:

Pers Abu bekr Mohamed Ibn Zakariah al Rasi - RHASES

Urodzony w 841 [[roku]] w Ray (przedmieścia Teheranu). Najpierw studiował muzykę (grał biegle na lutni), potem swoje zainteresowania przeniósł na filozofię i nauki medyczne. Po przybyciu do Bagdadu został naczelnym lekarzem w tamtejszym szpitalu i nadwornym medykiem kalifa. Autor m. innymi "Historii 33 chorób" w której to księdze opisał dokładnie zapalenie wyrostka robaczkowego.

Uważa sie go również za ojca pediatrii. W swoich dziełach przedstawiał różnorakie typy gorączki uznając ją za objaw choroby, ale także za chorobę sama w sobie. Pierwszy opisał rtęć jako lekarstwo oraz różnice pomiędzy odrą i ospą. Zwracał uwagę na to, że medycyna to nie tylko leczenie chorób, ale także medycyna prewencyjna oraz dbanie o zdrowie publiczne. Zmarł w 926 roku.

Abu-Ali Husayn lbn-Abdullah lbn-Sina - AVICENNA

Avicenna przyszedł na świat w 980 r. n.e. w Azji Środkowej w okolicach Buchary.

W "Canon Medicinae" opisał ogromną liczbę leków wraz z ich właściwościami, oddziaływaniem na pacjenta i zaleceniami dawkowania. Dzieło zawiera również opisy z dziedziny fizjologii, anatomii, higieny, dietetyki. Składa się z pięciu ksiąg. Księga pierwsza poświęcona jest teorii medycyny i zajmuje się anatomią, fizjologią, nauką o przyczynach chorób i o samych chorobach, nauką o żywieniu, zapobieganiu chorobom i ich leczeniu. W księdze drugiej znajdują się dwa rozdziały: nauka o lekach pospolitych i o sposobach ich stosowania.

Księga trzecia obejmuje sprawy związane z rozpoznawaniem i leczeniem konkretnych chorób, takich jak zapalenie opłucnej, zapalenie płuc, choroby przewodu pokarmowego, także choroby oczu, uszu, nosa i krtani; wreszcie położnictwo. Księga czwarta poświęcona jest problemom chirurgicznym oraz chorobom zakaźnym. Księga piąta zawiera opisy trucizn i odtrutek oraz bardziej złożonych lekarstw.
To Avicenna sformułował pogląd o zaraźliwym charakterze gruźlicy, podważając rozpowszechnione w Europie mniemanie, jakoby gruźlica była karą za grzechy. Zmarł w wieku 57 lat, wyniszczony nawracającą biegunką. Przeszedł do historii jako "książę lekarzy" i jest obok Hipokratesa i Galena najwybitniejszym autorytetem średniowiecznej medycyny.

Abu-Al-Qasim Khalaf Ibn'Abbas Al-Zahrawi - ABULCASIS, BUCASIS, ALZAHRAVIUS

Urodzony w Kordobie w 930 roku. Absolwent tamtejszego uniwersytetu. Autor wielu ksiąg medycznych, m. innymi dzieła "A l-Tastif Liman Ajiz'an Al-Ta'lif"' będącego encyklopedią chirurgiczną. Doskonały chirurg, do tamowani krwawienia po cięciach chirurgicznych używał alkoholu i wosku. Dokładnie opisał budowę czaszki oraz tracheotomię.
Zmarł w wieku 83 lat, w roku 1013.

Musa Ibn-Maimon - MAIMONEDES

Urodzony w 1135 roku w Kordobie. Jego ojciec był żydowskim rabinem. W 1160 r. wyemigrował do Fas w Afryce Północnej, pięć lat potem do Palestyny. Zaczynał swoją karierę jako rabin w El-Fostat. Przez całe swe życie praktykował medycynę. Przetłumaczył wiele arabskich dzieł na hebrajski. Autor wielu ksiąg o leczeniu, opisał m. innymi wpływ higieny osobistej na zdrowie. Znany jest przede wszystkim jako autor dzieła opisującego trucizny i działające na nie antidotum.
Zmarł w 1204 roku w Egipcie.

Skomentuj artykuł na forum